Het dak krijgt steeds meer functies als vijfde gevel. Dankzij een groendak kan een gebouw water vasthouden, een verkoelend effect hebben op de omgeving en zelfs extra groene ruimte creëren voor de omwonenden. In dit artikel lees je meer over de opbouw en de verschillende materialen die nodig zijn voor een extensief en intensief groendak.
Waarom een groendak?
Een groendak biedt tal van voordelen, zowel voor de gebruikers van het gebouw als voor de buurtbewoners. We sommen er enkele op:
- De beschikbare leefruimte in steden en gemeenten neemt af. Groendaken bieden extra (recreatieve) ruimte, met plaats voor planten en bomen.
- Die extra planten, grassen en bomen boosten de biodiversiteit. De vegetatie trekt bijen, vlinders en andere wilde bestuivers aan, die heel belangrijk zijn voor ons ecosysteem en onze voedselvoorziening.
- Een groendak geeft een extra isolerende laag aan het gebouw, die zowel bij hitte als bij koude van pas komt. Een groendak houdt het gebouw koel, ook tijdens steeds vaker voorkomende hittegolven.
- Een groendak houdt regenwater vast en geeft het vertraagd af aan de riolering. Groenblauwe daken houden het water zelfs langer vast. Dat ontlast de riolering bij hevige regenval en helpt overstromingen voorkomen.
- Verkoelend effect voor de omgeving: het hemelwater dat de substraatlaag vasthoudt, zorgt voor verkoeling. Als de zon op het dak schijnt, verdampt het water in de plantjes en in de substraatlaag, waardoor de temperatuur daalt. En door die verdamping komt er opnieuw waterbufferende capaciteit vrij voor de volgende regenbui.
Lees hier meer over de ecologische voordelen van groendaken
Extensieve, semi-intensieve en intensieve groendaken
Hoewel groendaken in alle vormen en maten bestaan, maken we in het algemeen een onderscheid tussen intensieve, semi-intensieve en extensieve soorten. De benaming hangt af van het type beplanting en het gebruik.
Een extensief dak of sedumdak
Een extensief dak (vaak ook een sedumdak) is het ‘lichtste’ dak: er komt minder gewicht op de dakbedekking dan bij semi-intensieve en intensieve daken. Het heeft minder onderhoud nodig (1 à 2 keer per jaar) dan een intensief dak. Een zoemdak® is een ander voorbeeld van een extensief dak, met een zadenmix speciaal ontwikkeld om de bijenpopulaties en de biodiversiteit een duwtje in de rug te geven.
Een extensief dak in een notendop:
- Extensieve beplanting
- Extensief onderhoud
- Lichtste type
- Goedkoopste variant
- Niet toegankelijk, behalve voor het onderhoud en occasionele interventies (zoals voor installaties op het dak).
Substraatlaag en beplanting per type groendak
Extensieve groendaken combineren een substraatlaag tot 10 centimeter met ondiep wortelende planten zoals sedumsoorten, kruiden, éénjarigen en kruiden. Dit zijn voornamelijk soorten die zeer goed tegen droogte kunnen en tegen de soms extreme weersomstandigheden op een dak.
Semi-intensieve daken houden het midden tussen een intensief en een extensief dak en kan je belopen. Dit type groendak heeft een beperkte beplanting en een substraatlaag tussen 15 en 25 centimeter.
Intensieve groendaken kunnen planten bevatten die diepte nodig hebben om te groeien. De substraatlaag bedraagt meer dan 25 centimeter. Je kan er een gazon op aanleggen (min. 30 centimeter) of zelfs bomen op planten (meer dan 70 centimeter). Dit type dak is natuurlijk een stuk zwaarder dan de andere types.
De opbouw van een groendak
Volgende premium systemen zijn aangewezen bij extensieve én intensieve groendaken. Qua opbouw bestaan de drie types groendaken uit de volgende lagen boven op het daksysteem:
- Eventueel een wortelwerende laag: sommige bitumineuze toplagen, zoals bijvoorbeeld SOPRALENE OPTIMA GARDEN 4 GF C3 FR, bevatten al wortelwerende additieven. In die opbouw heb je dus geen extra wortelwerend vlies nodig.
- Een drainage- of een reservoirsysteem.
- Een groeimedium zoals aarde (daktuinsubstraat, zeker geen (teel)aarde) of minerale substraatplaten. Minerale substraatplaten worden voornamelijk toegepast bij lichtgewicht extensieve groendaken. Heel af en toe tref je ze ook nog aan bij intensieve daktuinen met beperkte beschikbare opbouwhoogte.
- Een groendakmix: de beplanting die boven op het dak komt.
Hieronder vind je de opbouw van enkele groendaken in detail:
- Omkeerdak op een betonnen ondergrond
- Primer: Aquadere
- Dampscherm: Soprarock PB P 3 TF gevlamlast
- Toplaag: Sopralene Optima Garden 4 GF C3 FR gevlamlast
- Isolatie: XPS SL losliggend
- Afwerking: extensief of intensief groendaksysteem
- Opstanden: Alsan 770
- Losliggend synthetisch systeem op een betonnen ondergrond
- Primer: Aquadere
- Dampscherm: Soprarock PB P 3 TF
- Isolatie: Sopratherm Alu R met Coltack Evolution 750
- Toplaag: Flagon EP/PV l
- Beschermlaag: Flagon TS losliggend
- Afwerking: extensief groendaksysteem
- Gevlamlast bitumineus systeem op een betonnen ondergrond
- Primer: Aquadere
- Dampscherm: Soprarock PB P 3 TF
- Isolatie: Efyos PIR S gelijmd met Coltack Evolution 750
- Onderlaag: Soprastick Venti FF zelfklevend met deels te lassen overlappen
- Toplaag: Sopralene Optima Garden 4 GF C3 FR
- Afwerking: extensief groendaksysteem
Intensief groendak aanleggen? Aandachtspunten
Wil je klant een daktuin aanleggen? Dan moet je absoluut rekening houden met het gewicht van de substraatlaag en beplanting. Een intensief groendak heeft, net zoals de andere types groendaken, een dynamisch gewicht: na regenval wegen de substraatlaag en vegetatie meer dan in droge periodes. Dat gewicht kan de onderliggende draagstructuur van het gebouw (over)belasten. Daarom moet je er zeker van zijn dat de volledige dakopbouw niet té zwaar weegt. Schakel altijd een stabiliteitsingenieur in om de draagconstructie te controleren.
Of werk voor de aanleg van het groendak samen met onze collega’s van IBIC, die al meer dan 25 jaar ervaring hebben in de aanleg van groendaken. Een groendak vraagt dan ook om een aantal specifieke aanpassingen.
De beplanting
Bij de keuze van de planten is het vooral belangrijk om rekening te houden met het klimaat en de omgeving. Droogte en temperatuurverschillen hebben immers een grote invloed op de groei van de vegetatie. Sedumplanten kunnen goed tegen de hitte en droogte. Bij een intensief dak moet je meer rekening houden met de extreme omstandigheden op het dak. Hou bij het ontwerp van het groendak al rekening met de oriëntatie van de tuin, die een impact heeft op de groendakopbouw en de beplanting. Wijs je klanten ten slotte op het belang van regelmatig onderhoud.
Invloed van wind
Op ‘traditionele’ platte daken oefent de wind vaak zuigkracht uit, waardoor die in het slechtste geval het daksysteem lostrekt. Bij groendaken is dat gelukkig niet het geval. Door het opencelsysteem van groendaken kan de wind er doorheen waaien en blijft het zuigeffect uit. Maar dat wil niet zeggen dat er niets kan mislopen. Besteed voldoende aandacht aan de omtrekdetails en omtrekballast om de beplanting op haar plaats te houden. Sedum kan oprollen zoals een tapijt wanneer de wind onder de vegetatie blaast. In het oosten van de Verenigde Staten, waar de inwoners te maken krijgen met zware stormen, leggen bouwprofessionals een gaas boven op het sedum om alles op zijn plaats te houden.
Groendaken met helling
Een ander aspect waarmee je rekening moet houden, is de hellingsgraad van groendaken. Als het dak een helling van meer dan 10 graden heeft, is een speciaal ontwerp cruciaal om de vegetatie op zijn plaats te houden. Laat je adviseren door een specialist bij hellingen van meer dan vijf graden. De standaard detaillering voor platte daken volstaat namelijk niet voor een schuin groendak. Onze specialisten bij IBIC denken graag met je mee.
Brandveiligheid
Net zoals andere daken moeten groendaken in België voldoen aan de BROOF(t1)-klasse. De Hoge Raad voor beveiliging tegen Brand en Ontploffing stelde wel een aantal extra aanbevelingen op om de verspreiding van vuur te voorkomen en af te remmen. Denk aan de dikte van de substraatlaag, regelmatig onderhoud om droge gewassen te verwijderen en voldoende plantvrije ruimtes rond dakdetails zoals schoorstenen.
Aanbevelingen van de Hoge Raad voor beveiliging tegen brand en ontploffing
Substraatlaag:
- De substraatlaag moet min. 3 cm dik zijn en mag max. 20 massaprocent organisch materiaal bevatten als de dikte kleiner of gelijk is aan 10 cm. Substraten die – na een test – toch beantwoorden aan de BROOF(t1)-klasse mogen alsnog aangebracht worden.
Compartimenten:
- Deel het dak op in compartimenten en beperk de hoogte van de vegetatie op de compartimentsgrenzen. Elk compartiment mag niet langer zijn dan 40 meter.
Onbrandbare paden:
- Breng aan de rand van de compartimenten een pad aan in onbrandbaar materiaal, zoals cementtegels of een grindlaag van min. 3 cm dikte. Het pad moet minstens 80 cm breed zijn.
De toekomst
Groendaken zijn goed op weg om de nieuwe standaard te worden in de bouwsector. Ze zijn een antwoord op het ruimtegebrek en bieden verkoeling in een opwarmend klimaat. Daarnaast bieden ze plaats aan tal van functies – zoals energieopwekking en waterbuffering – en hebben ze een positief effect op het welzijn van de (buurt)bewoners. Wist je trouwens dat zonnepanelen en groendaken de ideale combinatie zijn?
Een vraag? Soprema en IBIC helpen je graag
Wil je meer informatie over de aanleg van een groendak? Neem dan gerust contact op. Onze experts en die van IBIC staan voor je klaar. Bekijk zeker ook eens onze Sopragreencover: een verzekering voor de groendaken die je bij je klanten aanlegt.