Retentiedaken: waterretentie en regenwaterrecuperatie op het (platte) dak

regenwaterrecuperatie

 

Dat de klimaatverandering een grote invloed heeft op de watervoorraad en wateroverlast, is al lang geen nieuws meer. De steeds extremere weersomstandigheden veroorzaken onder meer overstromingen, zoals die in het het zuiden en oosten van België in de zomer van 2021. De bouwsector draagt haar steentje bij om die problematiek aan te pakken. Groendaken en retentiedaken zijn bijvoorbeeld manieren om het rioleringssysteem te ontlasten en zo overstromingen te helpen vermijden. Systemen om het water te stockeren en te gebruiken, werken tegelijk mee aan een oplossing voor het watertekort tijdens droge maanden. Bij SOPREMA werken we voor groendaken en retentiedaken altijd samen met onze partner IBIC, voor de beste resultaten.

Dakbedekking voor groendaken en retentiedaken

Hoewel ook synthetische waterdichting compatibel is met een groendak of retentiedak, is een bitumineus systeem het meest geschikt. Synthetische dakbedekking is erg dun en is daardoor gevoeliger voor perforaties, terwijl de tweelaagse bitumineuze dakbedekking net voor een stevige laag en dus extra bescherming zorgt. Zo vermijd je lekken in het dak en hou je het isolatiemateriaal droog. Lees meer over de opbouw van groendaken en waarop je moet letten bij de aanleg ervan.

Retentiedak: een plat dak dat water vasthoudt

Bij retentiedaken komt boven op de dakbedekking een waterretentiesysteem,

om water tijdelijk vast te houden en vertraagd te laten wegvloeien. Dat systeem kan een honingraatstructuur zijn, zoals de Module Retentio, die op het waterdichtingssysteem wordt aangebracht. Tussen de waterdichting en de honingraatstructuur leg je de Drain Retentio, een niet-geweven geotextiel met een geëxtrudeerd polyetheen rooster aan de bovenzijde. Module Retentio en Soprafiltre, een vlies uit synthetische vezel, vormen samen het Retentio-systeem.

Groendaken: een stapje verder

Boven op een retentiesysteem kun je  een groendakpakket aanbrengen. Dat werkt op basis van een waterbufferend substraat, een combinatie van lava en organisch materiaal.  Dat substraat kan je ook nog voorzien van waterhoudende polymeergranulaten, of vochthoudende materialenextra water vast, waardoor de beplanting van het groendak kan rekenen op een extra waterbuffer. Je kan ook geëxpandeerde kleikorrels gebruiken om water te bufferen. Die korrels zijn handig om het totaalgewicht van het substraat te doen zakken.

Sedumdak, intensief dak en andere soorten groendaken

Een extensief groendak wordt bedekt met sedumplanten – vandaar de alternatieve naam ‘sedumdak’. Op een intensief groendak kun je bomen en planten voorzien, waardoor je extra groene ruimte op het gebouw creëert. Het groendak wordt zo een tuin of zelfs een moestuin. Die extra leefruimte sluit aan op de visie van compact bouwen, waarbij alle ruimtes aan de bouwschil optimaal worden benut.  Een semi-intensief groendak is een mix van beide soorten: je kunt er grotere plantensoorten op plaatsen, maar geen bomen of hoge struiken. Het vereist minder onderhoud dan een intensief groendak, maar oogt toch ook al meer als een tuin. Wist je trouwens dat de beplanting van groene daken voor een passieve koeling van de dakbedekking zorgt en het dak beschermt tegen temperatuurschokken?

Opgelet: de massa van water

Natuurlijk is een stevige dakstructuur de eerste vereiste om een retentiedak of groendak aan te leggen. Enkele centimeters water op het dak gaan immers al snel zwaar wegen. Daarom zijn dit soort daken niet bij alle projecten mogelijk: bij sommige renovatieprojecten is dakstructuur niet sterk genoeg om een groot gewicht te dragen. Daarnaast is het belangrijk om wortelwerende dakbedekking aan te brengen.

Wist je dat …
wanneer je een retentiedak combineert met een groendak, we van groen-blauwe daken spreken?

De voordelen van waterretentie

Retentiedaken houden het regenwater tijdelijk vast, waardoor het trager wegvloeit. Dat ontlast de riolering: de riolen krijgen minder water op korte tijd te verwerken. Er zijn ook een aantal systemen om water te stockeren en te benutten. Dat helpt dan weer om het nijpende watertekort op te vangen.

Grootsteden beginnen dan ook meer en meer regels op te leggen voor (ver)nieuwbouwprojecten, om bijvoorbeeld verplicht een aantal liter regenwater op te vangen op het (platte) dak. Ten slotte zorgt de beplanting op groen(-blauwe) daken voor een betere luchtkwaliteit dankzij zijn luchtzuiverende eigenschappen. Lees meer over de voordelen van een groendak.

De verschillende systemen om water vast te houden op het dak

Waterretentie – soms ook waterdetentie genoemd – kan op verschillende manieren gebeuren. We stellen je de debietregelaar Slowli en een kleppensysteem voor.

Debietregelaar voor retentiedaken en groendaken: Slowli

Slowli is een waterretentiesysteem dat het regenwater op retentiedaken en  groendaken trager laat wegvloeien, waardoor het rioleringssysteem bij hevige regenval minder water op korte tijd te verwerken krijgt. De Slowli is heel eenvoudig af te stellen door de grootte van de opening tussen de debietregelaar en de cilindrische afloop te bepalen. Dankzij de grind-/bladvanger met afneembaar deksel kun je blaadjes en vuil gemakkelijk verwijderen.

Opgelet: de stabiliteit van het gebouw moet voorzien zijn op de vereiste dakbelasting. Daarnaast is er voor een optimale werking van Retentio2 en Slowli een helling van 0° nodig.

Slowli is enkel geschikt voor dragende betonelementen met een helling tussen de nul en de vijf procent en met bitumineuze dakdekking van Soprema.

Een volledig reguleerbaar kleppensysteem

Naast een debietregelaar, waarmee je het water vertraagd gaat afgeven, bestaan er ook kleppensystemen. Die kun je perfect reguleren. Voorspelt de weervrouw regen? Dan kunnen de kleppen preventief geopend worden, om het water dat op dat moment op het dak staat, alvast te laten weglopen. Omgekeerd kan ook: wordt er een periode van droogte en warme temperaturen voorspeld? Dan blijven de kleppen gesloten en dient het vastgehouden water om bijvoorbeeld de vegetatie op het groendak te hydrateren.

Een statisch blauw dak: regenwater stockeren

Een retentiedak wordt ook wel eens een blauw dak genoemd. Er zijn statische blauwe daken en dynamische blauwe daken. Bij een statisch blauw dak blijft het water op het dak staan en kan het alleen maar afgegeven worden via verdamping of via de afvoer naar het rioleringssysteem. Het water wordt in ruime bakken gestockeerd. Op een statisch blauw dak kan je wel nog een debietregelaar zoals Slowli installeren, om meer vat te hebben op de waterbuffering.

Een dynamisch blauw dak: anticiperen op het weer

Bij een dynamisch blauw dak kan je de hoeveelheid water beïnvloeden, zodat het dak voldoende bufferruimte heeft wanneer er hevige regen wordt voorspeld. Het reguleerbare kleppensysteem dat we in de vorige paragraaf bespraken, is een onderdeel van een dynamisch blauw dak. Zo’n daken kun je verbinden met weerstations of regenradars die zware buien voorspellen. Het waterniveau in de waterberging wordt dan automatisch verlaagd met een slim pomp- of sluissysteem wanneer dat wenselijk is.

Regenwaterrecuperatie

Bij regenwaterrecuperatie wordt het vastgehouden water opnieuw gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan toiletten in een kantoorgebouw, die doorgespoeld worden met regenwater. Wist je trouwens dat er in de toekomst meer en meer moerasdaken zullen gebouwd worden? Op zo’n moerasdak wordt het water gezuiverd door helofytenfilters.

Op zoek naar advies over groendaken en retentiedaken?

Bij Soprema vinden we het belangrijk om je de juiste materialen voor je projecten aan te reiken. Onze experts helpen je dan ook graag verder als je vragen hebt of op zoek bent naar een specifiek product of systeem. Neem gerust contact met ons op. Zoek je eerder inspiratie? Breng dan een bezoekje aan Sopracity, onze virtuele stad met tal van kleine en grote projecten.